Novi Sad je najveći grad Autonomne Pokrajine Vojvodine, severne pokrajine Republike Srbije, kao i sedište pokrajinskih organa vlasti i administrativni centar Južnobačkog okruga. Grad se nalazi na granici Bačke i Srema, na obalama Dunava i Malog bačkog kanala, u Panonskoj ravnici i na severnim obroncima Fruške gore.
Novi Sad je, posle Beograda, drugi grad u Srbiji po broju stanovnika .Na poslednjem zvaničnom popisu iz 2002. godine, najuže gradsko područje Novog Sada (bez Petrovaradina i Sremske Kamenice) imalo je 191.405 stanovnika, dok je zajedno sa Petrovaradinom i Sremskom Kamenicom (koji čine statistički posebna naselja ali su i deo užeg gradskog područja Novog Sada) broj stanovnika iznosio 216.583. Na opštinskom području Novog Sada (uključujući i prigradska nasenja) broj stanovnika je 2002. godine iznosio 299.294.
Osnovan 1694. godine, Novi Sad je dugo vremena bio centar srpske kulture, zbog čega je dobio ime „Srpska Atina“. Danas je Novi Sad veliki industrijski i finansijski centar srpske ekonomije, univerzitetski grad i školski centar, kulturni, naučni, zdravstveni, politički i administrativni centar Autonomne Pokrajine Vojvodine, grad domaćin mnogih međunarodnih i domaćih privrednih, kulturnih, naučnih i sportskih manifestacija, kao i grad muzeja, galerija, biblioteka i pozorišta.
U Gradu Novom Sadu u službenoj upotrebi su, pored srpskog jezika, još i mađarski, slovački i rusinski jezik. Ime grada na ostalim službenim jezicima glasi -{Újvidék}- (mađarski), -{Nový Sad}- (slovački) i -{Novi Sad}- (rusinski). Na ostalim jezicima koji su (ili koji su bili) od istorijskog značaja na ovim prostorima ime Novog Sada glasi -{Neoplanta}- (latinski), -{Neusatz}- ili -{Neusatz an der Donau}- (nemački), -{Novi Sad}- (hrvatski), -{Novi Sad}- (rumunski) i -{Mlada Loza}- (bugarski).
Prvobitna imena Novog Sada bila su Racka varoš (-{Ratzen Stadt, Ratzenstatt}-) i Petrovaradinski šanac (-{Peterwardeiner Schantz}-), dok ime Novi Sad (-{Neoplanta, Neusatz, Újvidék}-) datira iz 1748. godine.
Novi Sad se nalazi na , u središnjem delu autonomne pokrajine Vojvodine, na severu Srbije, na granici Bačke i Srema.
Grad leži na obalama reke Dunav, između 1.252-og i 1.262-og kilometra rečnog toka. Na levoj obali Dunava se nalazi ravničarski deo grada (Bačka), dok je na desnoj obali, na obroncima Fruške gore, smešten brdoviti deo grada (Srem). Nadmorska visina sa bačke strane je od 72 do 80 -{m}-, dok sa sremske strane ide do oko 250-350 metara. Kod Novog Sada se u Dunav (sa leve strane reke) uliva Mali bački kanal, koji je deo sistema kanala Dunav-Tisa-Dunav. Bački deo grada je smešten sa obe strane ovog kanala.
Sa 15 prigradskih naselja, opštinsko područje grada Novog Sada obuhvata površinu od 702,7 -{km²}-, dok uže područje Novog Sada sa Petrovaradinom i Sremskom Kamenicom zauzima površinu od 129,4 -{km²}-. Građevinski rejon grada obuhvata površinu od 106,2 -{km²}-.
Opštinsko područje Grada Novog Sada okružuju opštine Bački Petrovac, Vrbas, Temerin, Žabalj, Titel, Inđija, Sremski Karlovci, Irig i Beočin, čiji stanovnici, zajedno sa stanovnicima još nekih opština južnobačkog okruga, gravitiraju Novom Sadu.
Klima u Novom Sadu prelazi iz umereno kontinentalne u kontinentalnu, tako da grad ima sva četiri godišnja doba. Preko jeseni i zime povremeno duva hladan vetar košava, koji obično traje od tri do sedam dana.Košava može tokom zime da stvori nanose i smetove snega tokom vejavica i mećava.
Prosečna temperatura vazduha u gradu je 10,9-{°C}-, srednja temperatura u januaru je –1-{°C}-, dok je u julu 21,6-{°C}-. Godišnje padne prosečno 578 -{mm}- padavina, a broj dana sa padavinama je 122. Zbog promene klime na globalnom (svetskom) nivou, poslednjih godina se na području Novog Sada povećala količina padavina, što povremeno izaziva poplave u nekim delovima grada, budući da sadašnji gradski kanalizacioni sistem nije projektovan za izmenjene klimatske uslove.
Pored najužeg gradskog područja Novog Sada na levoj obali Dunava, urbanom području grada takođe pripadaju i Petrovaradin i Sremska Kamenica na desnoj dunavskoj obali, koji sa ostatkom grada na levoj obali reke čine jedinstvenu celinu.
Najstarije gradske četvrti Novog Sada su Stari grad i Podbara (Almaški kraj). Do polovine 19. veka, širenjem grada prema zapadu, nastaju Rotkvarija,Salajka i Grbavica. U starije delove Novog Sada spadaju i nekadašnja posebna naselja Sremska Kamenica, Petrovaradin i Klisa, koja su danas deo urbanog područja grada. Do polovine 20. veka nastaju gradske četvrti Banatić, Sajmište, Adamovićevo Naselje, Telep, Stara Detelinara, Liman 1,Vidovdansko Naselje, Slana Bara, Mali Beograd, Stari Šangaj, itd.
Limani 1,2, 3 i 4, Satelit, Novo Naselje, Nova Detelinara, Avijatičarsko naselje i Adice nastali su u vreme socijalizma, uglavnom planskom izgradnjom. Izuzetak čini naselje Adice, koje je nastalo kao neplansko prigradsko naselje, koje se kasnije spojilo sa Novim Sadom. Na Limanima, Novom Naselju i Detelinari izgrađene su moderne zgrade i široki bulevari, a ovo su ujedno i tri najveća novosadska naselja po broju stanovnika. Ova naselja su izgrađena zbog velikog priliva stanovništva posle Drugog svetskog rata, na područjima nekadašnjih šuma i poljana.
Mnoge stare kuće u gradskom centru, na Roktvariji i okolini današnjeg Bulevara oslobođenja srušene su tokom 1950-ih i 1960-ih, da bi bile zamenjene višespratnicama. Grad je doživeo novi građevinski bum krajem 20. i početkom 21. veka, a neke starije gradske čevrti, poput Grbavice, Stare Detelinare ili Telepa, potpuno su promenile svoju fizionomiju.
Najnovije gradske četvrti sa novoizgrađenim porodičnim kućama uglavnom su smeštene na obodu grada i u velikoj meri su nastanjene stanovništvom koje je izbeglo sa bivših jugoslovenskih prostora zahvaćenih ratom.
U te nove gradske četvrti spadaju Veternička rampa, Sajlovo, Veliki rit, Gornje livade, itd. U toku je i planska izgradnja višespratnica za kolektivno stanovanje na Jugovićevu, a urbanističkim planovima je predviđena i na području Mišeluk.
Širenje stambenih zona karakteristično je i za sremsku obalu Dunava, gde su u okolini istorijskih gradskih jezgara Petrovaradina i Sremske Kamenice tokom vremena nastala nova stambena naselja - Ribnjak, Sadovi,Bukovački plato, Alibegovac,Tatarsko brdo , Čardak, Bocke,StaroIriški put,Paragovo,Popovica,Glavica, Artinjevo itd.
Novi Sad je ekonomski centar Vojvodine, najplodnije poljoprivredne regije u Srbiji. Grad je jedan od najvećih ekonomskih i kulturnih centara Srbije i bivše Jugoslavije.
